Een laatste keer wat fotos uit het ziekenhuis…
Met het geld van de donatie kocht ik medicijnen, pampers, speelgoed, keukengerief, enz. Heb zelf kunnen zien waar het geld naartoe ging ! Ben blij om een kleine wereld van verschil te maken voor deze kinderen… Dank jullie om mij hierin te steunen!
Vroeger dan verwacht verlaat ik Bolivia. De laatste dagen was ik wat aan het doodbloeien hier. Misschien is het de heimwee die toeslaat, ik weet het niet. Heb een countdown op mijn gsm en merk dat ik dit de laatste tijd meer check dan nodig is (nog 86dagen). De laatste werkdag heb ik inmiddels gehad en het congres is enkele uren gedaan. Kort erna kocht ik mijn buskaartje en straks om 20u zit ik op de bus naar Chile.
Nieuwe uitdagingen ga ik tegemoed met veel energie. Bolivia was prachtig. Het vrijwilligerswerk was een aparte ervaring. Maar het is tijd voor iets nieuws..
Mijn rondreis gaat dus van start. Een klein overzicht voor de maand december:
Cochabamba-Iquique-Santiago-Puerto Montt-Puerto Varas-Torres del Paine-Puerto Montt-Pucon-Santiago/Valparaiso (Oudejaarsavond)-San Pedro de Atacama-Arica … Erna Peru.
Lunchen met se Zuid Amerikaanse anesthesisten
Doña Beni. Die dagelijks komt poetsen en voor me zorgde toen ik Ameubas had.
Let’s go to the beach! Iquique
Momenteel ben in te vinden op het 3 daags congres hier in Cochabamba. Hoewel alles in het Spaans is, heb ik er weinig problemen mee om het te begrijpen. De topics zijn heel uiteenlopend en vooral interessant. Maakte ook al kennis met enkele anesthesisten uit Mexico, Peru en natuurlijk Bolivia.
Sprak met een vertegenwoordiger van Braun, die hier de nieuwste spuitenpompen komt voorstellen. Wel, toen ik de voorbeelden zag wist ik genoeg. Hier gebruiken ze geen spuitenpompen. Alles is dus nieuw voor hen. In Hospital Viedma kreeg ik er al mee te maken. Verpleegkundigen moesten Midazolam op spuitenpomp toedienen, maar wisten niets van het systeem zodat ik hen uit de nood moest helpen.
Vandaag nog een laatste dag congres, met vooral veel pauzes. Zal een goeie herhaling zijn om in 3 maanden terug te werken.
Wekelijks ga ik meermaals richting Cancha om eten en allerlei spullen te kopen. Het is ernorm goedkoop en verschrikkelijk vuil. De pipi-geur is overal te bespeuren en hygiëne kennen ze jammergenoeg niet in Bolivia. Alles is te vinden in de Cancha, van dode lama’s tot schoenen voor in het Operatie Kwartier. Hier wat fotos:
De laatste highlight van Bolivia. In de busterminal had ik het geluk de laatste plek op een bus cama (=verstelbare stoelen) kunnen bemachtigen en zat opnieuw voor gedurende 9 a 10uur op een nachtbus. Het was de enige rit dat ik geen koud had, bij het naderen van Santa Cruz voelde ik de vochtige warmte de bus intrekken. In geen tijd voelde heel mijn lichaam bezweet aan en was mijn haar precies terug vettig.
Na aankomst in Santa Cruz besloot ik om onmiddellijk een andere bus te nemen richting Samaipata. Nog eens 3uur in de bus. Een vaste stopplaats was er niet, dus moest ik zelf aandachtig genoeg zijn om de chauffeur te doen stoppen of ik was mee naar een verder gelegen dorp. Rond 11u kwam ik toe in het kleine dorpje in de bergen. Toeristen waren er niet te bespeuren en enkele locals hielpen me op weg richting het ‘centrum’. Ik vond er een leuke hostal, uitgebaat door een Belg. De toeristen die er verbleven waren hippies en dus geen buddies om uitstapjes mee te doen, omdat ze daar niet geïnteresseerd in waren. Met tips van de uitbater trok ik er op uit, nam een moto-taxi richting de ruines van het Incafort van Samaipata. Deze plek ligt bovenop een berg waar aanvankelijk de Chane woonden uit het Amazonewoud, gevolgd door de Guarani uit Paraguay, de Chiriguano en ten slotte de Inca’s. Gewapend met een kaart wandelde ik het park af.
De moto-taxi is een beetje spelen met je leven en op de terugweg wist ik nog niet of ik dit opnieuw wou ondergaan. Na 6km wandelen besloot ik toch een moto-taxi te nemen, zonder helm, short en tshirtje zat ik achterop. Als we zouden vallen, had ik zeker een hersentrauma en meerdere breuken. Oke, ik zette het uit men hoofd en sprong achterop de moto. Ze zeggen namelijk dat je minstens 1 risico moet nemen iedere dag. Achterop de moto genoot ik van het prachtige uitzicht en de adembenemende bergen waarop ik verliefd geworden ben.
De dag erna had ik met Amerikaanse meisjes afgesproken de watervallen te bezoeken, maar omdat de zon nog niet vollop aan het doorschijnen was twijfelden ze om dit nog te doen. Opnieuw op mezelf aangewezen nam ik voor de 3e keer een moto-taxi richting de cascadas. Op zo’n vroege ochtend was ik natuurlijk de enige en had ik het hele ‘zwembad’ voor mij alleen. Nadat de muggen op mijn lekker zoetebloed afkwamen, verliet ik het park en besloot te hitchhiken. Na 40minuten had ik een goede auto te pakken en was na 2uur al in Santa Cruz.
Santa Cruz, de economische hoofdstad van het land is vandaag een dichtbevolkte moderne stad. De stadskern heeft nog de typische culturele aspecten van Bolivia, maar rond de ring vind je meer grotere winkels en een enorm shoppingscentrum die je doet denken aan de (voor mij) normale westerse wereld. Toen ik het shoppingscentrum betrad was ik zo onder de indruk over hoe proper en netjes het was. Totaal normaal in Europa, hier was ik even verbaasd van de vloer die blonk als een spiegel en de airco die me even deed afkoelen. Oke, dit was een vreemd gevoel. Ik ben duidelijk nog niet klaar om terug naar Europa te keren aangezien een shoppingscentrum mij doet verbazen.
Voor collega Jan ging ik richting Hard Rock Cafe en kocht ik een tshirt. Omdat die dag net mijn laatste dag legaal in het land was en exact nog 100 dagen te gaan tot ik naar huis ga, besloot ik om hier een dure maaltijd te bestellen. Ik genoot enorm van die hamburger met frietjes, die een weekbudget kostte.
In de namiddag kwamen ze ons oppikken voor de wijntour samen met Gitta (Utrecht) en Dai (Japan). Marjet met haar goed reukvermogen, merkte op dat de auto rook naar alcohol.Van de chauffeur vermoedden we dat die al een paar glaasjes op had. De eerste stop was bij een kloof en een rivier. Het water is voor de wijngaarden te voorzien van water, maar vissen leven niet in de rivier omdat die vervuild is (wat een verrassing – dit is bijna met alle laguna’s en rivieren hier). Daarna trokken we richting La Casa Vieja voor de eerste wijnproeverij. Het proeven zat er goed in en na 2minuten hadden we 5 verschillende mierzoete wijnen en een singani (een sterk gedestileerd reginoaal druivendrankje) geproefd. Bij de tweede wijngaard ging het net anders. Het was inmiddels 16u en de Dom had duidelijk al een paar flessen op. Hij was te zat voor wat uitleg in zijn eigen casa dat de gids dit dan maar op zich nam. De Dom nam zijn eigen plakkerige glas en schonk voor ons vol. Hij sprak uitgebreid over de schoonheid van de aanwezige Europese dames. Ik had het lot gewonnen, want hij viseerde vooral mij. We kregen uiteindelijk een versgeplukte roos uitgereikt van de man en voor we vertrokken zong hij nog een met een zatte vriend. De chauffeur vond het nodig om de klikjes leeg te drinken en spraken hem hierop aan. Hij lachte het weg… dit is uiteindelijk Bolivia. Na nog een derde wijngaard bewocht te hebben keerden we (ik niet, AB en alcohol mag je niet teveel mengen) enigszins licht in het hoofd weer terug naar de stad.
De dag erna namen Marjet en ik afscheid in de busterminal. Zij gaat richting Argentinia en ik mocht terug de bus op voor 20u.
Als een typische gringo arriveerde ik veels te vroeg voor de aanvang van de loopwedstrijd. Maar al snel sprak ik met Manuela, een jogster uit Cochabamba. Iets later leerde ik haar vrienden kennen en kreeg wat zonnecreme om me te beschermen tijdens de race.
Movimiento Sonrisa organiseerde de wedstrijd. Het inschrijvingsgeld gaat naar het ziekenhuis waar ik werk. Paula is een geneeskunde studente, die zo’n beetje de baas is van Movimiento Sonrisa. En dus ook mijn baas. Hieronder zie je een foto van ons twee.
Om 8u30 ging het startshot en begonnen we te lopen. Het was al 28graden en besloot traagjes te lopen. Mijn vrienden waren al lang uit het zicht na de eerste 200meter. Het was snikheet en hoewel ik als een slak vooruit ging, haalde ik al snel enkele lopers in die een break nodig hadden. Die Bolivianen hadden ook last van de warmte. Na 40min, mijn traagste 5km ooit, kwam ik over de eindstreep.
Enkele minuten later arriveerde Manuela. Blijkbaar had ze even moeten stoppen, omdat het te warm was. Al heeft dit van geen belang, iedereen liep de race uit. We verzamelden een prachtig bedrag van ongeveer 7500 Bs.
Uitgedroogd en uitgeput slenterde ik na afloop naar huis. Om dan een hele dag zo weinig mogelijk energie nog te verbruiken.
Terwijl ik de meeste verhalen met enige vertraging schrijf, was dit concert vrijdagavond. Lang op voorhand hadden we tickets gekocht en op de dag zelf gingen we vroeg gaan aanschuiven voor goed plaatsje. Dit bleek niet nodig, want het was niet uitverkocht. Een ticket is voor ons goedkoop, maar voor de gemiddelde Boliviaan was dit ver boven hun budget.
Omstreeks 22u45 (enige vertraging!) begon de sexy 39 jarige zanger aan het concert. Het vele geschreeuw overstemde gelukkig niet de nummers en gedurende 1u30 hadden we een stevig feestje in het voetbalstadion.
Het allerleukste is dat ik nu ook de Spaanse nummer (een beetje) kan meezingen! Opeens haalde hij een niet knappe, mollige Boliviaan uit het publiek om samen te zingen. De meeste vrouwen waren teleurgesteld, maar die Boliviaan was hilarisch!
Op het einde kwam hij op een minipodium voor ons staan. We werden even allemaal groupies omdat hij zo dicht was. Enrique haalde niet alleen zijn hoge noten, zijn dansmoves en glimlach zorgde bij alle vrouwen voor een snellere hartslag.
De grootste stad van het zuiden ligt vlakbij de Argentijnse grens, op een hoogte van 1870meter. Tarija is een aangename en rustige koloniale plaats. Het is de wijnstreek van Bolivia.
Ik had enkele weken geleden beloofd om met Marjet mee te gaan richting Tarija. Dit zou voor haar de laatste stop binnen Bolivia zijn, na hier 5 maanden te hebben gewerkt als vrijwilligster. De vrijdagavond organiseerde ze nog een gezellig afscheidsfeest met haar specialiteit van pannenkoeken met allerlei vreemde toespijzen. Jammergenoeg was ik nog steeds wat ziek (al meer dan 2 weken) en ging ik die avond vroeger naar huis. Weigerde nog steeds antibiotica in te nemen, want de zaterdag gingen we namelijk richting de wijnstreek en het zou zonde zijn om niet te kunnen proeven. Ik kon nogwel wat extra dagen ziek zijn.
Toen we de zaterdag vertrokken en na het horen van Renate haar verhalen met ameubas (parasiet) besloot ik toch te starten met de antibiotica. Wat het was duidelijk dat ik het ook zitten had. The full bolivian experience. Jup, ik had ameubas! En dat terwijl we op een bus zaten voor gedurende 19u.
Daarnaast hadden we ook de ‘beste’ stoelen op de bus. Marjet had een stoel, waarbij de rugleuning niet aangepast kon worden. En op de rij achter ons zat een gruwelfamilie. 3 personen voor 2 stoelen. Dankzij de kinderen kregen we gedurende 5uur een harde massage aan onze rug, doordat ze zaten te stampen tegen onze stoelen. Ieder uur haalden ze een plastiek zakje boven, waarin ze pipi deden (en meer) en dan gezellig raampje op en zakje dumpen. Naast de puppy, ze in een tas stopten en continue zat te janken, hoorde ik ook gepiep en was er rotsvast van overtuigd dat ze kuikens meehadden. Onze gebeden werden verhoord en na 5 uur verliet deze familie de bus in Oruro. En ik had gelijk, in een kleine doos hadden ze kuikens mee. Met een afkeurende blik keek ik hen dan ook aan wanneer we ze ons passeerden op de bus. Dierenmishandeling komt hier zoveel voor. En volgens Marjet kun je zien hoe een maatschappij is aan de manier hoe mensen dieren en gevangenen behandelen. Na drie maanden kan ik toegeven dat ik een duidelijke haat en liefde verhouding heb met dit land.
Na Oruro was de bus voor 1 /3 bezet. We konden een andere stoel uitkiezen. Ik zat dicht bij het raam, want mijn darmklachten waren zo erg dat mijn scheetjes zo stonken. Na twee weken was ik officieel rot vanbinnen. Van slapen was er ook al weinig sprake, want het was verschrikkelijk koud. Omstreeks 9u smorgens arriveerden we in het licht bewolkte Tarija.
We gingen op hostaljacht en merkten al snel dat de prijzen hier belachelijk hoog waren voor Bolivia. Uiteindelijk namen we een kamer in een gezellige hostal voor 60Bs/pp/nacht. Dat is 8 euro voor een kamer met spinnenwebben en zonder stopcontact. Maar we waren tevreden. We trokken na een douche de stad in voor een kleine citytour. Wel Tarija heb je snel gezien en besloten dan toch een siësta te houden.
Het was immers 1 november en op een feestdag is alles gesloten, dus de stad was redelijks ‘doods’. Savonds gingen we na het eten toevallig naar een misviering. En het raakte me wel…
De dag erna regelden we een wijntour voor in de namiddag en ik voelde me intussen ook al beter. Wat wil je, ik nam 2 soorten AB aan een hoge dosis. Om de tijd tot de tour nog wat te verdrijven, bezochten we het cementario. 2 november is in Bolivia ook een feestdag en iedereen bevond zich op het kerkhof om de doden te herdenken. Indrukwekkend. Je kunt er verdwalen tussen de graven die prachtig versierd werden. Ik kocht bloemen om die bij een graf neer te leggen die nog geen versiering had. Het was best zoeken.
Erna namen we plaats op een terrasje en schreven we onze verhalen in ons dagboek. Dit is een must-have voor een globetrotters, vind ik persoonlijk dan toch.
Voor mijn reis was ik vastbesloten om niet te fietsen op de Death Road. Ik had namelijk in het verleden er een reportage over gezien en vond het veels te tricky. Maar eenmaal hier wou ik graag de veelbesproken weg, die ook een geschiedenis meedraagt, toch trotseren.
Dit pad loopt vanaf 4700m in de kou naar 1200m in de warme jungle. De weg is onverhard, ongeveer 3 meter breed, zonder vangrails en de ravijn is meestal honderden meters diep. Vroeger werd deze weg gebruikt om van La Cumbre naar Coroico te gaan, waarbij gemiddeld 26 voertuigen per jaar in de ravijn verdwenen. In 2007 opende een nieuwe geasfalteerde weg en sindsdien kan je per mountainbike El camina de los muertos affietsen. Jaarlijks zijn er enkele ongelukkigen die de rit niet overleven…
Net voor de start zag ik een Chinees hard op zijn rug vallen bij het testen van de fietsen en ik vroeg mezelf ook af waarom ik dit wou doen. Vorige jaar in Thailand deed ik al een mountainbike rit, en daaruit bleek dat ik geen natuurtalent was. Anyway, we sprongen al onze fiets op en het eerste uurtje volgde een afdaling op een geasfalteerde weg. Goed om kennis te maken met de fiets. Gelukkig had ik voldoende laagjes aan om me te beschermen voor de ijskoude wind. Ik had het meeste schrik van die 4 Bolivianen uit provincie Beni. Die reden onverantwoord en ik zat in hun wiel, afstand houden was de boodschap. Tussenin hielden we kleine pauzes voor te checken of er geen problemen met de fietsen waren en fotomomenten. De MarcAntony look-a-like, die leerde kennen tijdens het ontbijt, kwam telkens vragen hoe ik het deed. We waren de enige twee deelnemers ‘zonder vrienden’, en werden al snel fietsbuddies voor de dag.
We hielden een kleine lunchbreak in de regen. Waarbij we een broodje met ei kregen. Toen ik de kleine tienda van de vrouw zag met het keukentje, waarbij haar zoontje gevaarlijkdicht bij het fornuis loopt was ik even onder de indruk. Want zo zien de meeste huizen eruit, ze bestaan uit 1 kamer met de keuken naast het bed in de living en zonder badkamer. Niet verwonderlijk dat kinderen zo snel in contact komen met de keuken en het water die staat te koken of eitjes die aan het bakken zijn in liters olie. Zo gebeuren al die huiselijke accidenten, waarna wij de kinderen mogen opvangen met vreselijke brandwonden…
Oke, tot zover mijn piekermomentje. Na de lunchbreak reden we nog een 30 tal minuten richting de echte camino. Daar begon het. Iedereen de fiets op, voldoende afstand nemen en fietsen/remmen maar. Het was er prachtig, al mocht je niet teveel rondkijken of je ging ten onder op een grote steen die in de weg lag. Zoals te voorspellen viel een van die roekeloze Boliviaanse meiden, ik had er weinig compassie mee, want enige minuten ervoor vond ze het nodig om een selfie te nemen en de hele weg bijna te versperren waardoor ik een overlevingsmanouvre mocht uitvoeren. Dat die Chinees voor een tweede keer viel, vond ik wel erg. Die smakte echt op de grond en gelukkig niet dicht bij de ravijn. Omdat ik zo bezorgd voor hem was, mocht ik van al zijn selfiefotos (tijdens de fotopauzes) op de achtergrond.
Na drie uur dalen kwamen we aan op de eindbestemming. Een klein dorpje op een boogscheut van Coroico. We kregen de kans om te verfrissen in de rio of te douchen. Uiteindelijk was ik de enige die de rivier insprong. Met een gelukzalig gevoel, dit gezien en overleefd te hebben keerden we terug richting La Paz.
Annabel in Bolivia, Chile & Peru 